Nieuwsbrief

		Het duurt een tijdje voor ik Eliza weet te strikken voor een interview. Wanneer het er uiteindelijk van komt, is er heel wat waar we het over kunnen hebben. Aanleiding voor het interview is dat ik jongeren wil vragen hoe de jeugdhulp hen beter kan helpen. Daar heeft Eliza zeker een mening over. Ik ben ook benieuwd naar haar levensverhaal, want ze heeft al heel wat meegemaakt. Verder is er de laatste tijd veel gebeurd – Eliza bleef wekenlang weg uit Stappen en is nog maar pas terug – waar ik ook graag op wil ingaan. Uiteindelijk komt het allemaal aan bod en blijkt alles, zo niet veel, een

kwestie van vertrouwen.

'Er zijn maar een paar mensen waarop ik altijd kon vertrouwen. Eén daarvan is mijn beste vriendin. Vroeger gingen zij en ik elke dag samen buiten en staken we van alles uit. Domme dingen: op de treinsporen lopen, op verkenning gaan in verlaten gebouwen, … Mijn vriendin en ik hadden een beetje hetzelfde levensverhaal. Als één van ons ruzie had thuis, konden we altijd bij elkaar terecht. Door omstandigheden – zij werd geplaatst en ik ging van de ene instelling naar de andere - werd de band minder sterk. Ik mis haar wel en ik weet zeker dat zij mij ook mist.'' Een andere belangrijke figuur in het leven van Eliza is haar mémé. Ze herinnert zich nog goed dat ze het er als kind heel gezellig. Ondertussen is mémé al negentig jaar. Eliza heeft altijd op haar kunnen rekenen. Als het over haar mama gaat, ligt dat ingewikkelder: zij was er in het verleden soms wél voor Eliza (toen mama zich verzette tegen de pleegplaatsing), maar soms ook niet (toen ze Eliza als kind 's nachts achterliet in een café en ze alleen naar huis moest). En in de verschillende instellingen waar Eliza verblijft: vindt ze daar mensen die ze kan vertrouwen? 'Ik ben niet veel begeleiders tegengekomen waar het mee klikte. Dat komt omdat ik altijd maar kort in die instellingen bleef. Ik wilde geen band opbouwen met mensen die weer uit mijn leven zouden verdwijnen. In Stappen doen begeleiders wel hun best voor mij. Zelfs toen ik weggelopen was, kreeg ik berichtjes en telefoontjes. Ik ging er niet op in, maar het betekende wel veel voor mij. Ik had het gevoel dat er naar mij werd geluisterd en dat ik controle had over mijn leven. Daardoor kon ik terugkomen. Ik wil Stappen niet kwijt. Mijn toekomst ligt hier. Hier is het contact met mijn mama en mijn mémé hersteld. Hier ben ik zelfstandiger geworden. Hier heb ik minder last van agressie.'
Die agressie komt samen met mama in haar leven. Vanaf haar tiende krijgt agressie ook Eliza in de greep: 'Als ik boos word, dan wordt het even zwart voor mijn ogen.' Nu nog wordt ze er soms door overvallen, maar ze ontdekt stilaan wat helpt om agressie onder controle te krijgen: 'Als de persoon die voor mij staat rustig blijft, word ik ook rustiger.'

Eliza is nu zeventien jaar. Als ze eenentwintig is, wil ze op een appartementje wonen: 'Proper. Mooie meubeltjes. Een hondje. Ik vind rust en gezelligheid belangrijk. Ik hoop dat de band met mijn mama sterker zal zijn dan nu. Dat mijn mémé zal leven. En dat ik een auto zal hebben, zodat we samen een terrasje kunnen doen.'

Eliza wordt er een beetje stil van: 'Ik weet niet waarom, maar het interview heeft mij op één of andere manier geraakt. Het heeft herinneringen naar boven gebracht, waardoor het gevoel dat ik op die momenten had ook naar boven kwam.' Mooie en minder mooie herinneringen en dus ook mooie en minder mooie gevoelens… 'Maar het is ok.'

		MEIKE Volhouden en geloven in kracht Meike werkt ongeveer tien jaar in Stappen, eerst als contextbegeleider, daarna ook als supervisor en intern pedagogisch verantwoordelijke. Ze weet niet precies hoeveel meisjes ze heeft begeleid, ze denkt een vijfentwintigtal. Wanneer ik haar vraag of er bij die vijfentwintig één was die er een beetje uitsprong, moet ze niet lang nadenken: Jamie. Jamie startte in de basisgroep en ging ongeveer drie jaar later autonoom wonen. Haar ouders waren drugverslaafd. Ze stond er een beetje alleen voor. Meike zag dat ze een grote mond had en heel explosief kon zijn, maar ook dat ze veel kracht had en dat ze zorg opnam voor haar jongere broertje. Heb je in de begeleiding van Jamie iets gedaan waar je nu, jaren later, fier op bent? Het is moeilijk om één moment te kiezen, maar de rode draad is zeker: het volhouden. Toen ze in Stappen verbleef, werd het steeds lastiger en iedereen was opgelucht toen ze de stap naar autonoom wonen kon zetten. Maar toen het zelfstandig wonen moeilijk liep, hebben we haar toch weer opgevangen. Niet opgeven, niet mee stappen in de verhalen van de mensen die wel

opgeven, was belangrijk.

Welke effect had dat volhouden op Jamie?
Continuïteit, waardoor Stappen, ondanks de onveiligheid die zij soms creëerde, een veilige plek voor haar kon zijn. Een veilige plek die ze thuis en in andere voorzieningen niet vond.

Als ze hier nu zou zitten en we zouden haar vragen of ze iets van dat volhouden heeft gemerkt, wat zou ze dan zeggen?
Ze weet heel goed hoe het is gelopen. Ze heeft dat volhouden zeker opgemerkt. Ik denk dat ze zou zeggen dat het de moeite waard is geweest en dat ze er zeer blij om is. Ze zou het zeggen met een grote, geniepige lach op haar gezicht.

Dat volhouden, met welke waarde heeft dat voor jou te maken?
Doorzetten in wat je doet en in het leven. Het blijven zoeken naar kracht om dat te kunnen. Het geloof dat die kracht er altijd is, ook al is ze tijdelijk niet zichtbaar of voelbaar. Willen vooruitgaan. Het belang dat ik daar aan hecht, is wel iets dat mij typeert.

Zijn er in andere begeleidingen nog momenten geweest waarin dat geloof in kracht tot uiting is gekomen?
Ja, in de begeleiding van Kathleen bijvoorbeeld. Ook bij haar zat de kracht heel erg ondergesneeuwd. Zij was een jonge moeder die het moeilijk had in de omgang met haar dochtertje dat in een pleeggezin woonde. Maar op het einde van de begeleiding, vijf jaar later, kon ze zeggen wat zij als moeder belangrijk vond en daar voor gaan.

Hoe zou je dat volhouden en dat geloof in de kracht mee kunnen nemen in het werk dat de komende dagen op je wacht?
In mijn huidige rol misschien niet naar cliënten, maar eerder naar de mensen die hen begeleiden. Het is belangrijk om ook met hen dat verhaal over de kracht bij de jongere op te nemen. Ik wil die manier van kijken, het geloven in het onzichtbare, graag doorgeven.

		PETER De zachte, harde hand Peter werkt al zeven jaar in Stappen, aanvankelijk in de projectwerking, later als residentieel begeleider en volgbegeleider van een viertal meisjes. 'TSEMANIE' staat er in grote letters op zijn sweater, maar zo ken ik hem niet. Ook hij moet niet lang nadenken wanneer ik hem vraag of er in die periode een begeleiding is geweest die er voor hem uitsprong: zijn eerste, Harika, een lieve, maar pittige en temperamentvolle Turkse jongedame. Peter, heb jij in de begeleiding iets gedaan waar je achteraf bekeken een beetje fier over bent? Ik denk dat ik toen mijn begeleidingsstijl heb gevonden. Ik kan strikt en streng zijn, maar tegelijk ook warm. Die twee combineren, dat heb ik toen geleerd. Als een jongere te ver gaat, durf ik gerust mijn stem te verheffen. Ik trek een grens: 'Je gaat erover en ik pik dit niet.' Maar twee minuten later kan ik dat meisje apart nemen en

er met haar over in gesprek gaan. Dat zijn misschien twee gezichten, maar ik denk dat je ze allebei nodig hebt.

Als je jouw stijl een naam zou geven, welke naam zou dat dan zijn?
De harde, zachte hand. Toen ik Harika pas leerde kennen was ik nog heel erg op zoek naar mijn identiteit als begeleider en zij blies mij zo wat omver. Op een bepaald moment redde ik het gewoon niet meer en heb ik die hardere kant van mijzelf ontdekt.

Wat was het effect van die ontdekking op Harika?
Ze schrok van het feit dat ik geen schrik had om tegen haar in te gaan. Haar eerste reactie was nog meer de hoogte ingaan. Omdat ik toen achteruitging, zonder daarom toe te geven, kwamen we niet in een escalatie terecht en begon ze mij te appreciëren. We waren het vaak niet eens, maar als ze haar verhaal wilde doen of raad nodig had, kwam ze toch naar mij. We bleven altijd samen onderweg.

Als Harika hier zou zijn en ik zou haar vragen wat die harde, zachte hand voor haar heeft betekend, wat zou ze dan antwoorden, denk je?
Dat vind ik een moeilijke vraag, daarvoor zou ik in haar hoofd moeten kunnen kruipen.

En als ik de vraag omdraai: wat heeft zij betekend voor jou?
Hoewel ze soms het bloed van onder mijn nagels kon halen, ben ik echt blij dat ik haar heb leren kennen. Zij was iemand waarvan je wist wat je er aan had. Lief en warm en supergrappig. Het klikte echt goed tussen ons.

Die harde, zachte hand, wat zegt die over wat jij een belangrijke waarde vindt in jouw werk en jouw leven?
Ik ben zelf strikt opgevoed. Die zachtheid en die warmte, die heb ik soms een beetje gemist. Die striktheid is al heel lang een deel van mij. Maar gaandeweg heb ik er wat ik zelf heb gemist, warmte, aan toegevoegd. Ik denk echt dat jongeren die twee kanten nodig hebben en dat er – door begeleiders, maar bij uitbreiding misschien door de maatschappij - te veel wordt gekozen voor zachtheid. Dit gaat ten koste van de duidelijkheid en de betrouwbaarheid die belangrijk is voor jongeren. Jongeren moeten kunnen spelen en dat gaat alleen als de volwassenen het speelveld afbakenen. Zo zie ik dat.

Danny Keuppens
Contextbegeleider